Guðni Þór Þrándarson tilkynnti formlega um framboð sitt til forseta Íslands á fimmtudag á Austurvelli. Hans helsta markmið, nái hann kjöri, er að vinna gegn fákeppni og spillingu. Það vill hann til að mynda gera með því að skattleggja „upp í topp“ hagnað af auðlindum þjóðarinnar, en hann segir skattlagningu vera öflugasta stjórntækið. 

„Ég mun tala fyrir sannreyndri aðferð til að mæla einokunarhagnað af auðlindum okkar og mörkuðum, skattleggja hann upp í topp og leggja niður fátækraskatta eins og launaskatt og virðisaukaskatt,“ segir Guðni.

Marie Legatelois, eiginkona hans, er stór hluti af framboðinu, svo stór að í tilkynningu frá þeim er talað um framboð „til forsetahjóna Íslands“.

Joðbætt víkingasalt

Guðni er 35 ára. „Ég hef mikinn áhuga á heimspeki og því sem finnst í heiminum. Lærði náttúrufræði í MR, efnafræði í HÍ, var eitt ár í læknisfræði og er með einkaflugmannspróf. Eftir útskrift kynntist ég Marie Legatelois í fuglarannsóknum á Látrabjargi og hún útskrifaðist með M.Sc. í haf- og strandsvæðastjórnun frá Háskólasetri Vestfjarða. Við giftum okkur á fæðingarstað Jóns Sigurðssonar, Hrafnseyri við Arnarfjörð, árið 2014. Við höfum mest unnið að uppbyggingu framleiðslu nýrrar tegundar af salti sem við teljum að muni hjálpa mörgu fólki,“ segir hann. 

Um er að ræða joðbætt salt sem þau hafa kallað „Viking Silver – the Super Salt“ og stóðu til að mynda fyrir söfnun á Karolina Fund fyrir níu árum til að fjármagna framleiðsluna en verkefnið hefur verið í lægð síðustu fjögur ár. Saltið framleiddu þau með því að brenna þara, en það var joðið sem fyrst vakti áhuga Guðna. „Joð er sérstaklega mikilvægt fyrir konur, það á að minnka líkur á brjóstakrabbameini, eggjastokkakrabbameini og er mikilvægt fyrir frjósemi og uppvöxt fósturs,“ segir hann.

Vill stuðning fyrir verðandi mæður

Guðni á ýmislegt sameiginlegt með sitjandi forseta, Guðna Th. Jóhannessyni. Báðir eru þeir kvæntir konu af erlendum uppruna, en Marie er frönsk. Þá eiga þeir einnig fjölda barna, en Guðni Þór og Marie eiga saman sjö börn. Yngsta barnið verður árs gamalt á þessu ári, það elsta verður 10 ára í júní, en hin fimm börnin eru 2ja, 4ra, 5, 7 og 8 ára gömul. 

„Okkur finnst ótrúlega verðmætt að eiga þessi börn, að leyfa þeim að koma. Við höfum ekki hindrað það hingað til. Við lítum á þau sem framhald af ást okkar á hvort öðru, að við séum að byggja eitthvað upp. Við eigum erfitt með að tengjast öðru fólki en eigum gott með að tengjast þeim,“ segir hann. 

Á vef Alþingis má sjá umsögn sem Guðni skrifaði árið 2019 um frumvarp sem miðaði að því að rýmka lög um þungunarrof, en hann lagðist þar gegn slíku. „Við skrifuðum greinina saman, eða meira konan mín. Það er ólíklegt að við séum beinlínis ósammála neinu þar núna en það sem ég myndi vilja leggja áherslu á í dag er að koma í veg fyrir að konur hafi áhuga á fóstureyðingum; að það þurfi að vera meiri stuðningur við konur til að eignast börnin, hvort sem þær velja að gefa þau í fóstur eða sjá um þau sjálfar,“ segir Guðni. Aðspurður segist hann þó ekki sjá fyrir sér að tala gegn þungunarrofi ef hann yrði forseti: „Nei, forseti hefur ekki þetta vald. Hann er bara að vinna að vilja þjóðarinnar,“ segir hann. 

Líður ekki vel í þéttbýli

Ekkert af börnum þeirra hafa farið á leikskóla, bæði vegna fjárhagsstöðu þeirra Guðna og Marie en einnig því þau hafa sjálf viljað uppfræða þau. Þá eru eldri börnin að hluta í heimaskóla en sækja verklega kennslu í hefðbundnum grunnskóla. 

Guðni segir þau Marie bæði vera með einhverfu og ADHD. Þó það hafi ekki síst verið vegna fjárskorts sem þau búa í sumarbústað með börnin sjö, nánar tiltekið í Flóahreppi við Þjórsá, þá fari afar vel um þau þar: „Okkur líður ekki vel í þéttbýli,“ segir hann. Embætti forseta fylgja óhjákvæmilega ýmisleg embættisverk í þéttbýli, gestagangur og heimsóknir, sem Guðni segur þó ekki fyrir sig. „Í tengslum við þetta frumkvöðlaverkefni með saltið þá höfum við þurft að vera innan um alls konar fólk, forstjóra og fleiri. Það truflar okkur ekki á meðan við erum að vinna að því sem skiptir máli,“ segir hann, en það myndi sömuleiðis skipta hann máli að vekja athygli á spillingu hér á landi. 

Landsfaðir með einhverfu

Hann segir það tvímælalaust kost á margan hátt að vera með einhverfu og ADHD. „Við erum óhrædd við að kafa djúpt ofan í hluti sem kannski fæstir myndu gera. Þetta hefur sett mark á hvernig við lifum okkar lífi, tökum ákvarðanir fyrir börnin okkar. Í staðinn fyrir að taka því sem fullkomnu sem samfélagið er búið að setja upp þá hugsum við það upp frá grunni,“ segir hann. Guðni bendir enn fremur á að sjálfur Thomas Jeffersson, þriðji forseti Bandaríkjanna og einn af landsfeðrunum, sé talinn hafa verið með einhverfu. „Þetta er ekkert aðalatriði en góður vinkill,“ segir hann.

Guðni segist alls ekki hafa lengi verið að velta fyrir sér framboði. „Ég hef haft mikinn áhuga á stjórnmálum og heimspeki en ég fór ekkert að hugsa um þetta alvarlega fyrr en upp úr áramótum,“ segir hann. 

Ertu vongóður um að ná árangri? Finnst þér raunhæft að þú verðir næsti forseti Íslands?

„Ég er nógu vongóður til að reyna, það er allavega einhver von um að ná alla leið. Fyrir utan það þá er ég bara mjög ánægður með að sá fræi og heyra hvernig fólk tekur þeim hugmyndum sem ég er að ræða um,“ segir hann.